Yeraltından Notlar

Bütün bunlar tatlı bir rüyadan başka ne olabilir ki? Biliyor musunuz acaba, insanların menfaatlerini bilmemeleri yüzünden kötülük yaptıklarını ilk kez ortaya atan kim? Kim böyle akıllıca bir söz etti? Ona söylüyorum bu sözlerimi: İnsanın kafası aydınlanır, menfaatleri göz önüne serilirse, kirli işlere girmez, bir anda soylu, temiz biri olur çıkarmış. Temelinde, insanın aydınlanıp gerçek menfaatlerini yalnızca iyilik yaparak göstermesi yatıyormuş. Hiç kimse bile bile kendi aleyhinde davranışta bulunamayacağına göre, tek çıkar yol iyilikteymiş...

Yeraltından Notlar, Dostoyevski’nin bir edebiyat çağını başlattığı kitaptır. Yirminci yüzyıl iki dünya savaşı ve milyonlarca insanın ölümüyle ilk yarısını kapattığında, dünyada artık savaşların sona ereceği sanılmıştı ama başını Sartre, Camus, Beauvoir gibi yazarların çektiği varoluşçular hiç de öyle düşünmüyordu. Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar kitabıyla ilk örneğini verdiği varoluşçuluk akımı, bir anlamsızlığın, dünyaya fırlatılmış olmanın öyküsüdür.